zvuk

zvuk, u fizici, titranje tlaka ili pomak česticâ u mediju s unutrašnjim silama (viskoznim ili elastičnim), odn. superpozicija takvih promjena, koje se šire u obliku zvučnog vala; u fiziologiji, slušni osjet izazvan spomenutim titranjem. Znanost koja se bavi istraživanjima zvuka zove se → akustika; grana akustike koja izučava zvučne pojave u tekućinama zove se → hidroakustika. U tehn. primjenama upotrebljavaju se nazivi infrazvuk za zvukove frekvencija ispod 20 Hz i → ultrazvuk za one iznad 20 kHz; z. potpuno nepravilnih titraja naziva se šum. Ljudsko uho može čuti tonove od oko 16 do 20 000 Hz. Intenzitet z. mjeri se → decibelima. Zvučni su valovi u plinovima i tekućinama longitudinalni, a u krutim tijelima longitudinalni, transverzalni i mješoviti (strukturni zvuk). Amplituda pomaka čestica, brzina širenja vala i gušenje (pretvorba zvučne u dr. oblike energije) ovise ο gustoći, te tlaku (plinovi) ili modulu elastičnosti (tekućine i kruta tijela) medija i frekvenciji zvuka. Srednja brzina širenja zvuka: kroz zrak 333 m/s, kroz vodu 1460 m/s, a u čeliku 6100 m/s. Širenje zvučnog vala opisuje se zakonima geometrijske akustike. Velik utjecaj na oblik širenja zvučnog vala u atmosferi i u vodi ima turbulencija i vertikalni gradijent temp. te inverzija temp., koji izazivaju svijanje zvučnog snopa. Zvučni valovi podliježu i efektu refleksije, apsorpcije, difuzije, refrakcije (lom), difrakcije (ogib) i interferencije.