omega

omega, navig. sistem velikog dometa; temelji se na određivanju hiperbole (linije pozicija) mjerenjem fazne razlike neprigušenih prostornih radio-valova (10 ··· 14 kHz) koje odašilje par obalnih stanica. Upotrebljavaju ga brodovi, letjelice i podmornice (do dubine 20 m). Domet ovisi o smjeru širenja radio-valova, a najveći je od zapada prema istoku (11 000 M). Današnji sistem pokriva gotovo sva plovidbena područja svjetskog mora; ima 8 odašiljačkih stanica (A-H) snage 150 kW; navigator bira najpovoljniji par stanica. Svaka stanica neprekidno odašilje 3 nemodulirana radio-signala iste frekvencije (10,2-13,6-11,3 kHz), ali različita trajanja i različita početka (omogućena identifikacija stanica). Rad stanica kontroliraju oscilatori i atomski satovi. Vremenska sinhronizacija emisija (po UT 2) određena je shemom rada, a fazna sinhronizacija sistema izvedena je u apsolutnom modu (moguć rad i s kružnicama kao linijama pozicija). Hiperbola s nultom faznom razlikom zove se nulta hiperbola i granica je između dva omega-pojasa. Omega-prijemnik unutar pojasa prima, mjeri i obrađuje radio-signale (10,2 kHz) i stalno registrira faznu razliku, tj. pokazuje pojas i liniju pozicija (pri prijemu prostornih radio-valova popravak daju posebne tablice). Na specijalnim omega-kartama svaka je hiperbola označena rednim brojem, a nulta hiperbola i slovčanim oznakama para stanica; mreže nultih hiperbola (parova stanica) ucrtane su različitim bojama. Za određivanje pozicije potrebne su najmanje dvije linije pozicija koje se na kartu ucrtavaju grafičkom interpolacijom. Postoje i posebne tablice koje daju podatke (geogr. koordinate) za crtanje dijela omega-linije pozicija (u blizini zbrojene pozicije) na običnoj navig. karti. Automatski omega-prijemnik radi u sprezi s elektron, računalom; pošto se u nj unesu određeni podaci, na pokazivaču pokazuje geogr. koordinate pozicije broda, tekući kurs i brzinu, a može se podesiti i da pokazuje elemente loksodromske odn. ortodromske plovidbe. Popravak koji brod prima od obalne monitor-stanice (diferencijalna omega) je točniji od popravka iz korekturnih tablica; na brodu određena omega pozicija pomiče se za određeni smjer i udaljenost.