jahaći torpedo

jahaći torpedo, diverzantsko sredstvo za napad na privezane ili usidrene brodove i za rušenje obalnih objekata; akcijski radijus 30 M (brzina 4 čv). Njem. j. t. (Neger) sastojao se od dva el. torpeda (kalibar 533 mm); gornji je služio za vožnju i smještaj upravljača (1 ili 2 čl. posade, zaštićeni kupolom od pleksi-stakla, iznad vode), a donji je (zavješen čeličnim slipnim spojkama) imao bojnu glavu (250 kg eksploziva) koja se aktivirala udarnim ili magn. upaljačem. Poslije izvršenog torp. napada posada se gornjim torpedom vraćala u bazu ili na matični brod. Poboljšani tip (Merder) mogao je voziti i pod vodom. J.t. upotrebljavale su sve veće RM. – Preteča je j.t. tal. → skakač (napao austroug. brodove u Puli 13/14. 5. 1918), zatim → pijavica (potopila b.br. Viribus Unitis); prvi tal. j.t. koji je mogao voziti i pod vodom konstruiran je 1935; upravljalo se kao i s pijavicom; na prednjem dijelu nosio je jednu (300 kg) ili dvije mine (100 kg) koje su se pričvršćivale za brod. dno; uspješan napad izvršen je u Gibraltaru (1941, 1943), Alžiru (1941, oštetili 2 engl. b. br.). Britanci su sličnim sredstvima napali Palermo (1943, potopljena 1 krs.) i Speziju (1944, 1 krs.). Japanci su 1944. izgradili → kaiten. U iste svrhe gradili su se eksplozivni čamci (tal. MTM, njem. → Linse, amer. Apex). Poslije II svj. rata mjesto j.t. razvijaju se diverzantske (male) ronilice.